سیم و کابل

سیم و کابل چیست؟

سیم و کابل وسیله ای جهت انتقال انرژی الکتریکی از سمتی به سمت دیگر هستند. سیم یک رشته ای نازک فلزی می باشد که انرژی الکتریکی را از یک نقطه به نقطه ی دیگر یا از سمتی به سمت دیگر منتقل می کند. از دیگر کاربردهای سیم می توان به اتصالات در مدار و انتقال داده اشاره کرد. اجزای تشکیل دهنده ی سیم شامل یک رشته هادی مسی یا آلومینیومی و یک لایه روکش و عایق بر روی هادی می شود. روکش به منظور عایق و محافظ از هادی کاربرد دارد. هادی مسی کیفیت بالاتری نسبت به هادی آلومینیومی دارد و قیمت آن بالاتر است. سیم ها دارای کد رنگی هستند که از این رو قابلیت شناسایی آن ها ساده تر می شود. سیم و کابل با تنوع بالایی تولید شده اند که در بازار موجود هستند.
کابل از دو یا چند سیم تشکیل شده است که در اصل، سیم ها به یکدیگر تابیده و یا بافته می شوند و یک مجموعه واحد را ایجاد می کنند. عمدتا در مهندسی برق از کابل برای انتقال انواع جریان الکتریکی اعم از انواع دیتاها و سیگنال های تلفن استفاده می شود.

در مهندسی مکانیک کابل نوعی طناب محکم است که با نام طناب سیم هم شناخته شده است. از کابل در مهندسی مکانیک برای بلند کردن، یدک کشی و یا انتقال نیرو استفاده می شود.

انواع سیم و کابل

• انواع سیم

۱- سیم مفتولی دارای یک رشته هادی به صورت مفتولی می­باشد. ولتاژ نامی این نوع سیم و کابل، ۴۵۰ ولت تا ۷۵۰ ولت است. سیم مفتولی عمدتا در تابلوهایی که دارای داکت­های شیاردار نیستند، کاربرد دارد.

۲- هادی سیم افشان از تعدادی رشته مسی نازک تولید شده است. ولتاژ نامی این نوع سیم­های انعطاف­پذیر، ۳۰۰ ولت تا ۵۰۰ ولت است. سیم افشان با سطح مقطع­های متفاوت، عمدتا در برق­کشی ساختمان­ها مورد استفاده قرار می­گیرد.

۳- سیم نیمه افشان دارای ویژگی­هایی مابین سیم مفتولی و سیم افشان است. از این رو سیم نیمه افشان دارای تعدادی رشته مسی کم­تر از سیم افشان است که قطر آن­ها از سیم مفتولی کم­تر می­باشد. انعطاف­پذیری سیم نیمه افشان کم­تر از سیم و کابل افشان است. ولتاژ نامی و کاربرد سیم نیمه افشان همانند سیم افشان است.

۴- سیم نایلون از ترکیب دو سیم نازک بهم چسبیده، ساخته شده است. سیم نایلون از نوع سیم افشان می­باشد و عمدتا در برق­کشی ساختمان­ها به صورت روکار کاربرد دارد. سیم نایلونی به دلیل ضعیف بودن، در مصارف صنعتی کاربرد زیادی ندارد.

۵- سیم ارت با روکشی از ترکیب دو رنگ سبز و زرد تولید شده است. عمده کاربرد سیم ارت در اتصال تجهیزات مختلف به سیستم ارتینگ یا همان اتصال به زمین است. سیم ارت از مس با درصد خلوص بالا تشکیل شده است که مقاومت اهمی پایینی دارد.

۶- سیم کواکسیال به عنوان رابط تلویزیون و آنتن در ساختمان­ها کاربرد دارد. این نوع سیم مشابه کابل می­باشد و از این رو به عنوان کابل کواکسیال هم شناخته شده است. اجزای سیم و کابل کواکسیال عبارت­ است از مرکز مغزی رسانا، عایق میانی، فویل آلومینیومی، شیلد و عایق خارجی. شیلد و فویل آلومینیومی حذف­کننده­ی نویز خارجی هستند و موجب افزایش کیفیت خروجی صوت و تصویر می­شوند.

انواع کابل

1- کابل تک رشته جایگزین مناسبی برای سیم تک رشته می­باشد چرا که ایمنی کابل­ در محیط­های نامناسب و آسیب­زننده بیشتر از سیم­ است.

۲- کابل چند رشته دارای تعداد زیادی رشته است و کاربرد بالایی در مکان­های کم تنش از نظر مکانیکی و فیزیکی، دارد.

۳- کابل مفتول از بهم پیچیدن چندین رشته سیم مفتول، ایجاد شده است. این نوع سیم و کابل علاوه بر هدایت بالای جریان الکتریکی، انعطاف کمی دارد. عمده کاربرد کابل مفتول در پروژه­های صنعتی است.

۴- کابل افشان بیش از یک سیم تک رشته افشان دارد. برخلاف کابل مفتول، کابل افشان انعطاف بالاتری دارد و عمدتا در مکان­های صنعتی و به دور از تنش­های مکانیکی و فیزیکی، کاربرد دارد.

۵- کابل زمینی با نصب ثابت، عمدتا در صنعت و کابل­کشی­های داخل ساختمان کاربرد دارد. اصولا در محیط­های خشک، خیس، مرطوب، آجرکاری و بتن­کاری کاربرد دارد.

۶- کابل زره­دار یا کابل مسطح در ساختار خود دارای یک لایه اضافی می­باشد و از این رو مقاومت کابل در برابر صدمات مکانیکی و فیزیکی افزایش می­یابد. جنس زره به کار رفته در ساخت این نوع کابل، آلومینیوم، فولاد و گالوانیزه می­باشد.

۷- کابل شیلددار دارای یک محافظ می­باشد که از اطلاعات عبوری از سیم محافظ می­کند و به نوعی نویزگیر می­باشد. شیلد از جنس فلز رسانا می­باشد و عمدتا از مس و یا آلومینیوم ساخته می­شود. عمده کاربرد کابل شیلددار در انتقال اطلاعات بین اجزای مختلف یک دستگاه و یا بین چندین دستگاه مختلف می­باشد.

۸- کابل فویل­دار مانند کابل شیلددار به منظور حذف نویز کاربرد دارد. فویل­ها ورق­های نازکی از جنس مس یا آلومینیوم هستند که یک سمت آن­ها نارسانا و سمت دیگر آن­ها رسانا می­باشد. سمت رسانای فویل به منظور اتصال به زمین کاربرد دارد.

۹- کابل فرمان دارای تعداد زیادی رشته­ می­باشد که به منظور انتقال اطلاعات آنالوگ و دیجیتال در صنعت کاربرد دارد.

۱۰- کابل ابزار دقیق جهت انتقال داده­ها و به کارگیری در فناوری اندازه­گیری و کنترل داده­ها در اتاق کنترل واحدهای صنعتی و نیروگاه­ها کاربرد دارد.

11- کابل فشار قوی برای انتقال انرژی الکتریکی در سیستم­هایی با ولتاژ نامی بیشتر از یک کیلو ولت مورد استفاده قرار می­گیرد. عمده کاربرد کابل فشار قوی در انتقال برق از نیروگاه­ها به شبکه مرکزی و یا شبکه­های توزیع اولیه است.

سیم و کابل سیلیکونی

سیم و کابل سیلیکونی جزو کابل­های نسوز هستند که روکش مقاومی در برابر حرارت بالا دارند. احتمال آسیب­دیدن و خرابی آن­ها در دماها و حرارت­های بالا، ناچیز می­باشد. سیم و کابل سیلیکونی از هادی مس افشان قلع اندود ساخته شده است. عایق آن­ها بسته به سفارش کارفرما، دارای رنگ­بندی متنوعی است. ولتاژ نامی این نوع کابل­ها ۳۰۰ ولت تا ۵۰۰ ولت می­باشد. از دیگر ویژگی­های این سیم و کابل می­توان به عدم قطعی جریان در هنگام آتش­سوزی، جلوگیری از انتشار شعله، عدم وجود گازهای سمی و کشنده در برابر مواد اسیدی و اشعه­های مضر اشاره کرد.

سیم و کابل پلاستیکی

سیم و کابل پلاستیکی یا لاستیکی دارای عایقی از جنس پلاستیک و یا لاستیک هستند. البته امروزه از پلاستیک و لاستیک به عنوان عایق و روکش استفاده نمی­شود، بلکه عایق پلی وینیل کلراید یا PVC جایگزین آن­ها شده­اند. امروزه از سیم و کابل پلاستیکی در برق­رسانی کشتی استفاده می­شود. سیم و کابل PVC با نوعی پلیمر پلاستیکی عایق شده است و در برابر دما و الکتریسته مقاوم است. این نوع سیم و کابل کاربرد بالایی در صنایع پتروشیمی و ساختمان­سازی دارد. عمده کاربرد سیم و کابل PVC در تأمین انرژی الکتریکی در فضای باز، زیر خاک، درون آب، داخل ساختمان، کانال­های کابل­کشی، نیروگاه­ها، مصارف صنعتی، مراکز توزیع و نیز شبکه­های مصرف و تمام مکان­هایی که احتمال صدمات مکانیکی به کابل وجود ندارد، است.

سوالات متداول سیم و کابل