کنتاکتور

کنتاکتور

کنتاکتور برق چیست؟

کنتاکتور نوعی کلید مغناطیسی برای قطع و وصل مدارهای الکتریکی است. این قطعه از ۳ کنتاکت قدرت و تعدادی کنتاکت کمکی تشکیل شده است. کنتاکت های کمکی برای طراحی مدارهای فرمان به کار می روند. کنتاکت های قدرت برای ارتباط با شبکه به کار می روند. دو هسته ثابت و متحرک داخل Contactor وجود دارد. وقتی جریان از هسته ها عبور می کند میدان مغناطیسی ایجاد می شود. این میدان نیروی تولید شده را تغییر جهت می دهد و باعث تغییر وضعیت کنتاکت ها می شود. تفاوت اصلی Contactor با کلید اتوماتیک در عدم قطع جریان اتصال کوتاه توسط کنتاکتورها است. Contactor از سه بخش اصلی کنتاکت، کویل و محفظه تشکیل شده است. تیغه یا کنتاکت مهمترین بخش است که وظیفه انتقال جریان را بر عهده دارد. کنتاکت شامل انواع قدرت، کمکی و فنرها است.

کنتاکتور تک فاز

از کنتاکتور تک فاز به عنوان رله شیشه ای یا Contactor فرمان استفاده می شود. زیرا این مدل دارای ماژول هایی است که با تحریک مدار فرمان تغییر می کنند. به کنتاکتور تک فاز اصطلاحا Contactor بی صدا نیز می گویند. در واقع مدل تک فاز مشابه رله عمل می کند. نسبت به مدل سه فاز کوچک تر است. وقتی بویین در یک Contactor برق داشته باشد، رله فعال و مدار وصل است. کنتاکت های قدرت در مدل تک فاز پایه های ۱ تا ۴ هستند. پل اول پایه ۱ و ۲ ، پل دوم پایه ۳ و ۴ است. مدار فرمان در یک کنتاکتور می تواند یک شستی یا یک کلید فرمان باشد. برای کنترل کولرهای گازی، دستگاه های ماینر، پمپ های آبیاری و کف کش از مدل تک فاز استفاده می شود. همچنین در ساختمان های هوشمند و سیستم های روشنایی نیز از مدل تک فاز استفاده می شود.

کنتاکتور خازنی

کنتاکتور خازنی وظیفه قطع و وصل خازن های قدرت را برعهده دارد. این قطعه جریان اولیه ورودی به یک خازن را محدود می کند. زیرا یک خازن لحظه اول ولتاژ صفر وجریان حداکثری را تجربه می کند. این جریان برای خازن ها بسیار سنگین است و می تواند باعث خرابی و سوختن فیوزها شود. Contactorهای خازنی این جریان هجومی را کنترل می کنند. با این کار از اختلال در سیستم های مخابراتی، قطع بریکرها نوسانات شدید ولتاژ جلوگیری می کند. وظیفه دیگر کنتاکتورهای خازنی تامین توان راکتیو برای مدار است. کنتاکتور خازنی با داشتن خاصیت مقاومت سلف در برابر هجوم جریان با فرکانس بالا مقاومت می کند.

کنتاکتور کولر گازی

کنتاکتور کولر گازی نوعی کلید خودکار است که مدار را قطع و وصل می کند. بر اساس ظرفیت کولرهای گازی این قطعه انتخاب می شود. محل نصب آن روی برد یا کندانسور کولر است. انواع تک فاز یا سه فاز را می توان برای کولر گازی استفاده کرد. نصب این قطعه بر روی کولر گازی مزیت های زیادی دارد.

آشنایی با کنتاکتور سه فاز

برخی فکر می کنند رله و کنتاکتور سه فاز عملکردی مشابه دارند. ولی باید گفت رله ها حداکثر جریانی بین ۵ تا ۱۰ آمپر را می توانند کنترل کنند. در حالی که Contactorهای سه فاز از ۹ تا ۱۲۵۰ آمپر را کنترل می کنند. مدل سه فاز دارای کنتاکت هایی است که اغلب باز یا NO هستند. وقتی مدار باز و بسته می شود این کنتاکت ها دائم باز و بسته می شوند. نقش اصلی کنتاکتور زمانی است که مدار قطع می شود. وقتی موتور قطع می شود قوس الکتریکی تولید می شود. Contactor این قوس را کنترل و کاهش می دهد. نقش ایمنی مدل سه فاز در مدارات جلوگیری از اتصال کوتاه در مدار است. بیشتر مدل سه فاز در سیم کشی خانگی و برق ساختمان به کار می رود. این قطعه را نباید در سیستم های برق صنعتی به کار برد. مدل سه فاز به دو مدل قدرت و فرمان تقسیم می شود.

مدل قدرت دو مدل AC و DC دارد. کاربرد آن برای قطع و وصل و مدیریت تغییرات در مدارهای قدرت است. در جرثقیل ها، سیستم های مغناطیسی و الکتروموتورها به کار می رود. مدل فرمان در سیستم های مانیتورینگ به کار می رود. به کمک ان می توان به تجهیزات الکتریکی سیستم های مانیتورینگ فرمان داد.

انواع جریان در یک Contactor

در یک کنتاکتور می توان چند نوع جریان تعریف کرد. جریان دائمی جریانی است که همیشگی از کنتاکت ها عبور می کند، تولید گرما ندارد و باعث خرابی آن نمی شود. جریانی که هفته ای یک بار از کنتاکت ها عبور می کند و تاثیری در خصوصیات آنها ندارد جریان هفتگی است. جریان شیفتی نیز هر ۸ ساعت یک بار از کنتاکتور عبور داده می شود. جریان نامی جریانی است که طبق استاندارد برای یک Contactor مجاز می باشد. جریان اتصال کوتاه نیز حداکثر جریانی است که به کنتاکتور آسیب می رساند.

مزیت نصب Contactor در مدار

• امکان کنترل از راه دور و از چند محل مختلف
• سرعت زیاد قطع و وصل مدار
• استهلاک کم
• حفاظت و ایمنی بالا
• جلوگیری از اتصال کوتاه
• امکان طراحی مدار فرمان های مختلف طبق نظر مصرف کننده

سوالات متداول